Czy jedzenie może być lekarstwem? Jakie są plusy i minusy?

„Żywność jako lekarstwo” może być pojęciem pojawiającym się w świecie zachodnim, ale istnieje od wieków jako podstawa zdrowia dla wielu kultur na całym świecie. Jednak rola diety i żywności w zapobieganiu i leczeniu chorób w porównaniu z medycyną konwencjonalną jest kwestionowana. W niniejszym artykule wyjaśniamy zalety i ograniczenia podejścia do opieki zdrowotnej „jedzenie jako lekarstwo”.

 

Jak odpowiednia dieta wpływa na nasze zdrowie?

Fakt, że dieta może wpływać na zdrowie jednostki, jest dobrze znany przez świadczeniodawców na całym świecie. Osoby, które mają dostęp do odpowiedniego odżywiania, częściej mają silny układ odpornościowy, bezpieczniejszą ciążę i poród, mniejsze ryzyko cukrzycy i chorób układu krążenia oraz żyją dłużej.

Przyczyny tego są niezliczone, złożone i nie są jeszcze dobrze poznane. Niektóre badania wykazały, że dieta bogata w cukry, tłuszcze nasycone i trans oraz nadmiar sodu może wywołać przewlekłe zapalenie — podstawowy czynnik ryzyka rozwoju chorób serca, cukrzycy typu 2, złego stanu jelit i innych chorób przewlekłych.

Podobnie Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne niedawno wydało zalecenia dotyczące diety i stylu życia, które obejmowały dietę bogatą w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, niskotłuszczowe produkty mleczne oraz roślinne lub chude białko zwierzęce w celu wspierania zdrowia układu krążenia.

Eksperci uważają, że ta dieta wspiera dobre zdrowie poprzez jej potencjał do zmniejszania szkodliwych czynników ryzyka chorób układu krążenia, w tym stanów zapalnych, podwyższonego cholesterolu, wysokiego ciśnienia krwi i słabego snu.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) łączy również stan odżywienia ze zdrowiem układu odpornościowego.

Ponadto badania pokazują również, że karotenoidy — przeciwutleniacze naturalnie występujące w niektórych warzywach i owocach, w diecie mogą poprawić metabolity we krwi osób z chorobą wątroby.

Dziesięciolecia odkryć naukowych potwierdzają integralną rolę diety w zarządzaniu zdrowiem, czego nie należy lekceważyć.
Zgodnie z wytycznymi żywieniowymi dla Amerykanów 2020-2025, podstawa zdrowej diety opiera się na wysokim spożyciu różnorodnych pokarmów i napojów bogatych w składniki odżywcze, w tym:

• owoce
• warzywa
• produkty pełnoziarniste
• niskotłuszczowe i beztłuszczowe produkty mleczne
• chude białko
• zdrowe tłuszcze i oleje

Dla dobrego zdrowia należy ograniczyć spożycie dodatku cukru, soli, tłuszczów nasyconych i alkoholu.

Niektóre diety, które mogą przynieść korzyści zdrowotne, obejmują dietę śródziemnomorską, metody dietetyczne w celu zatrzymania nadciśnienia (KROPLA) oraz podejście do zdrowego odżywiania MyPlate Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA).

Czy jedzenie można traktować jako lekarstwo?

Jedzenie jako lekarstwo to praktyka oparta na wiedzy, że żywność i dieta odgrywają ważną rolę w zapobieganiu chorobom i zarządzaniu nimi.

Nie ma jednej definicji pojęcia „żywność jako lekarstwo”, ale ogólnie odnosi się ona do priorytetowego traktowania żywności i diety w indywidualnym planie zdrowotnym, w celu zapobiegania, zmniejszania objawów lub odwracania stanu chorobowego.

Koncentruje się na zwiększonym spożyciu różnych pełnowartościowych, minimalnie przetworzonych pokarmów roślinnych oraz ograniczonym spożyciu wysoko przetworzonej żywności bogatej w dodany cukier, olej i sól.

Żywność, o której zwolennicy twierdzą, że ma właściwości lecznicze, często z powodu rzekomego wysokiego poziomu określonego mikroelementu lub biomolekuł — czasami określana jako żywność funkcjonalna i cieszy się szczególnym zainteresowaniem osób, które traktują żywność jako lekarstwo.

Należą do nich różnorodne zioła i przyprawy, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona, produkty pełnoziarniste oraz owoce i warzywa.

Podejście „żywność jako lekarstwo” do zarządzania zdrowiem kwestionuje konstrukcję medycyny konwencjonalnej, która opiera się przede wszystkim na postępach technologicznych w medycynie do zarządzania zdrowiem i chorobami za pomocą leków farmaceutycznych.

Warto zauważyć, że konwencjonalna medycyna zachodnia zaleca zmianę diety i stylu życia jako leczenie pierwszego rzutu niektórych schorzeń, w szczególności zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Skupiamy się jednak na równowadze makroskładników w diecie i jak dotąd nie ma jasności co do tego, jak to powinno wyglądać u ludzi.

Jakie są korzyści z uznawania jedzenia jako lekarstwa?

Oto kilka korzyści z podejścia do opieki zdrowotnej „jedzenie jako lekarstwo”.

Zarządzanie chorobami

Medyczna terapia żywieniowa jest częścią praktyki zdrowotnej opartej na dowodach, która wykorzystuje dietę i żywność do wspomagania leczenia chorób i jest wyraźnym dowodem na rolę, jaką dieta i żywność odgrywają w leczeniu chorób przewlekłych.

Na przykład wzrost błonnika pokarmowego obniża poziom cukru we krwi u osób ze stanem przedcukrzycowym lub cukrzycą, zmniejszając występowanie uszkodzeń nerwów i naczyń krwionośnych związanych z wysokim poziomem cukru we krwi.

Poprawa jakości diety może również zmniejszyć objawy choroby i poprawić jakość życia.

Niektóre badania sugerują, że zmodyfikowana dieta śródziemnomorska może zmniejszyć ból, zmęczenie i dyskomfort u osób z obrzękiem lipidowym, czyli stanem, w którym dochodzi do nieprawidłowego gromadzenia się tłuszczu w kończynach dolnych.

Podobnie badania obserwacyjne wykazały, że zdrowa dieta podczas leczenia raka piersi może redukować negatywne objawy spowodowane leczeniem raka, w tym nudności, wymioty i utrata apetytu.

Koszty opieki zdrowotnej

Częstość występowania chorób przewlekłych wzrosła na całym świecie, wraz z powiązanymi kosztami opieki zdrowotnej.

W 2010 r. szacunkowo 86% — ponad 400 miliardów dolarów kosztów opieki zdrowotnej w samych Stanach Zjednoczonych wynikały z leczenia pacjentów z co najmniej jedną chorobą przewlekłą. Koszty te są dzielone między środki publiczne i wydatki pacjentów.

Stosowanie „żywności jako leku” może potencjalnie obniżyć koszty opieki zdrowotnej poprzez potencjalne zmniejszenie nasilenia choroby dzięki lepszej pracy laboratoryjnej, mniejszej liczbie leków i mniejszej liczbie hospitalizacji.

Jednak problemy i polityka dotycząca apartheidu żywnościowego oraz dostęp do zdrowej żywności wśród społeczności o niskich dochodach w całych Stanach Zjednoczonych, które wspierają poprawę zdrowia i niższe koszty opieki zdrowotnej, należy stale rozwiązywać.

Ograniczenia

„Żywność jako lekarstwo” nie jest jednak podejściem bez wad. Oto niektóre z jego ograniczeń.

Żywność nie jest lekarstwem na wszystko

„Żywność jako lekarstwo” nie jest samodzielnym lekarstwem na wszystkie schorzenia.

Rozwój chorób przewlekłych jest nadal złożony i można go przypisać przyczynom niezwiązanym z dietą, w tym ryzyko genetyczne, wystawienie na toksyny środowiskowe, lub autoimmunologiczne warunki.

Tak więc, chociaż „żywność jako lekarstwo” może wspierać leczenie choroby poprzez poprawę objawów i spowolnienie postępu choroby w niektórych chorobach, nie należy jej stosować jako samodzielnego leczenia, raczej w połączeniu z odpowiednią terapią medyczną.

Napędzane dezinformacją

Media społecznościowe mogą być skutecznym źródłem promocji zdrowia wśród pracowników służby zdrowia i organizacji.

Jednak mogą być również źródłem dezinformacji i wymiany nieweryfikowalnych informacji, zwłaszcza w przypadku „żywności jako leku” lub alternatywnych terapii leczniczych.

Jak nakreślił dietetyk dr Joshua Wolrich w „Żywność to nie medycyna ”, oczernianie poszczególnych produktów spożywczych może prowadzić do niezdrowych zachowań żywieniowych.

Interakcje lek-składnik odżywczy

Ważne jest również, aby zastanowić się, w jaki sposób żywność wchodzi w interakcję z lekami. Jest to określane jako lek-odżywka — interakcja, która może wzmocnić lub przerwać działanie leku w organizmie.

Typowym przykładem jest sok grejpfrutowy, który często zalecają lekarze podczas przyjmowania niektórych leków, chociaż niektóre badania pokazują, że może to zwiększyć wpływ statyn obniżających poziom cholesterolu.

Interakcje między lekami a składnikami odżywczymi muszą być brane pod uwagę w celu zapewnienia płynnego związku „żywności jako leku” i odpowiednich interwencji medycznych w najlepszym interesie opieki nad pacjentem.

Najważniejsze!

„Żywność jako lekarstwo” może być pojęciem pojawiającym się w świecie zachodnim, ale wiele kultur na całym świecie od dawna dostrzega rolę diety w zdrowiu.

Różne, zdrowe diety bogate w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, orzechy i nasiona, chude białko i niskotłuszczowe produkty mleczne mogą zmniejszyć ryzyko związane z rozwojem chorób przewlekłych, w tym chorób serca i cukrzycy typu 2.

Jednak „żywność jako lekarstwo” nie jest lekarstwem na wszystko i powinna być stosowana w połączeniu z odpowiednim leczeniem.